Nota geral

Contrafactum

Martim Moxa

Maestr'Acenço, dereito faria
el-rei de vos dar mui boa soldada,
porque fezestes ũa cavalgada
sem seu mandad', a Roda, noutro dia:
sem sa ajuda e sem seu dinheiro,
fostes alá matar um cavaleiro,
porque soubestes que o desservia.


E se el-rei fosse bem conselhado,
maestr'Acenço, daquestes dinheiros
que lh'o Demo leva nos cavaleiros,
parti-los-ia vosco, per meu grado;
ca nom foi tal que a Roda entrasse
que cavaleiro da vila matasse
senom vós, que íades desarmado.


E do serviço que lh'havedes feito,
maestr'Acenço, nom vos enfadedes:
tornad'alá [e] bem barataredes,
e matad'outro, quando virdes jeito;
ca, se el-rei sabe vossa demanda
e houver paz deste execo em que anda,
arcediagom sodes logo feito.


E diss'el-rei noutro dia, estando
u lhe falarom em vossa fazenda,
que vos quer dar Ardon em encomenda,
porque dizem que sodes de seu bando;
mais, se i jouver algum homem fraco,
dos vossos póos levad'um gram saco,
e ir-se-lh'-á o castelo livrando.

Modelo

Arnault de Maruelh

Aissi com celh que tem qu'Amors l'aucia
e rè no sap on s'esconda ni·s ganda,  
met mi mèteis en guard' et en comanda 
de vos, qu'èu am ses genh e sens auzia, 
car melher etz del mon, e la belaire;  
e si ricòrs mi fai vàs vos atraire,  
si be·m folhei, no cug faire folia.


Qu'aissi m'avé, dòna.l genser que sia,  
qu'us desirièrs, qu'ins en mon còr s'abranda, 
cosselh' e·m ditz qu'iè·us am e·us serv' e·us blanda,  
e vol que·m lais d'enquerr' autra pària
per vos en cui an tug bon aip repaire;  
e pòs Amors no vol que·m vir ni·m vaire,  
si m'aucizètz, no crei que be·us estia. 


Qu'Essenhamens e Pretz e Cortesia
trobon ab vos lur ops e lur vianda,  
e no vulhatz, s'Amors non es truanda,  
gitar Mercé de vostra companhia;  
qu'iè·us clam mercé tot jorn com fis amaire, 
e si Mercés ab vos non a que faire, 
ma vida·m val tròp mèins que si moria.


Pero vers es que per ma leujaria 
volh mais pujar que drèchura no manda,
qu'ièu tenc lo pueg e lais la bela landa,
e cas lo jòi qu'a mi no tanheria; 
qu'Amors me ditz, quant ièu m'en vuelh estraire, 
que manhtas vetz puej' om de bas afaire  
e conquièr mais que dregs no cossentria.


Juli Cesar conquis la senhoria 
per son esfors de tot lo mon a randa,  
non ges qu'el fós sénher ni reis d'Irlanda,
ni coms d'Angièus, ni ducs de Normandia,
ans fo bas hom, sègon qu'ièu aug retraire, 
mas car fon pròs e francs e de bon aire, 
pujèt son prets tan quant pujar podia.


Per que·m conòrt, enquer (s'ièu tant vivia)  
aia de vos tot quan mos còrs demanda;  
pòs us sols hom ses tòr e ses miranda  
conquis lo mon ni·l tenc en sa bailia, 
aissi ben dei, segon lo mièu vejaire, 
de vostr' amor de dreg estr' emperaire,  
com el del mon ses dreg que no·i avia.


Dòmna douça, cortesa, de bon aire,  
no·us pès s'iè·us am ses genh e ses còr vaire, 
car èsser dèu çò qu'Amors vol que sia.

 ----- Aumentar letra ----- Diminuir letra